Kunst
cultuur
erfgoed-
media
educatie
Ga op onderzoek naar kunst-, cultuur-,
erfgoed-en media- educatie binnen het onderwijs. Hiervoor volgde ik de raad op
om eens naar de website te gaan van CANON i.v.m. het onderzoek van Anne Bamfort.
Ik las aandachtig het antwoord op dit onderzoek in ‘Gedeeld, verdeeld’en nam hieruit het volgende mee :
Uit
het eindrapport van de commissie onderwijs cultuur vatte ik het volgende samen
:
De
commissie acht de structurele verankering van een specifiek leergebied in het
kleuter-en leerplichtonderwijs noodzakelijk. In het basisonderwijs kan men
verder bouwen op het huidige leergebied muzische vorming. Uiteraard vereisen de voorstellen een bepaalde
organisatorische ondersteuning op school, in de lerarenopleiding en nascholing,
binnen de cultuursector en vanuit het beleid. Er blijkt een noodzaak tot
visieontwikkeling rond cultuur-en kunsteducatie
aangepast aan de concrete context en behoeften. Leerkrachten in het
basisonderwijs kunnen maar over de nodige competenties beschikken als zij deze
krijgen aangeleerd in hun opleiding of via nascholing. Bovendien is een
structurele samenwerking tussen onderwijs-en culturele sector onontbeerlijk.
Tot slot is een extra financiële injectie nodig.
Visieontwikkeling over cultuur- en kunsteducatie in het kleuter-en
lager onderwijs.
Het is de bedoeling dat ieder school een visie op
cultuur- en kunsteducatie uitwerkt en dit voor een periode van zes jaar ! Het
schoolteam dient deze visie te dragen en op te nemen in het SWP. De school
besteedt hieraan aandacht in het volledige schoolprogramma. Cultuur- en
kunsteducatie vormen een essentieel onderdeel van de doorlichtingen van de
onderwijsinspectie.
Het is aan te raden dat iedere school een team opricht
dat een visie op cultuur- en kunsteducatie ontwikkelt. Een team leerkrachten
neemt deel aan de nascholingen.
In de visie wordt aandacht gegeven aan :
*de continue leerlijn (sensibiliseren-exploreren-activeren-
reflecteren)
*aanwezigheid van voldoende middelen (geschoolde
leerkrachten Infrastructuur,
financiën)
*samenwerking met cultuurpartners en cultuurschakels
1. CULTUUR-KUNST
Cultuur en kunst zijn de dragers van ons algemeen
maatschappelijk waarde-en normenpatroon, een patroon dat door nieuwe,
moraalvormende instituten zoals media wordt aangestuurd.
Cultuur is
alles wat door menselijk handelen is gemaakt ! Mensen geven al denkend,
handelend en communicerend betekenis aan de werkelijkheid. Cultuur maakt
interactie mogelijk tussen mensen onderling en tussen mensen en dingen. Cultuur omvat kunsten, het cultureel
erfgoed en de media..
De kunsten zijn
dan muziek, beeld, dans en drama, architectuur, film en fotografie en
literatuur.
Het erfgoed omvat
monumenten, archeologie, musea en ook immaterieel erfgoed (verhalen bijvoorbeeld)
uit het verleden en heden, waar we tevens een waarde aan hechten en die we
bewaren voor de toekomst.
Met de media worden dan de massamedia
(kranten, TV, internet) en de creatieve industrie bedoeld. Het maakt de
communicatie tussen de mensen mogelijk.
2. CULTUUREDUCATIE
Cultuureducatie = elke vorm van educatie die cultuur als doel of
middel inzet. Het is leren over, door en met cultuur
Via cultuureducatie leren mensen over en met
cultuur. De klassieke invulling van dit
begrip omvat de kunsten, het cultureel erfgoed en de media. En dus kunnen we
ook stellen dat cultuureducatie de verzamelnaam is voor kunsteducatie, erfgoededucatie
en media-educatie.
Cultuureducatie
kent twee vormen :
*kijken,
luisteren, ervaren van cultuuruitingen
(=beschouwen) Kennis ververven over achtergronden en tradities,
inzichten verruimen.
*zelf
beoefenen (=creëren) Technieken, vaardigheden en uitdrukkingsmogelijkheden verder ontwikkelen.
Cultuur is ook een instrument om educatieve doelen te
bereiken.Dit veronderstelt dus een brede en culturele leer- en
leefomgeving.
Naar analogie met de relatie tussen cultuur, kunst,
erfgoed en media, omvat cultuureducatie zowel kunsteducatie, media-educatie als
erfgoededucatie.
Erfgoededucatie
Dit
gaat in op de manier waarop het verleden zich in het heden manifesteert en zich
in de toekomst zou kunnen manifesteren. De eigen omgeving en fysieke ervaring speelt
hier uiteraard een grote rol.
Kunsteducatie
laat
mensen kennis maken met kunst maar geeft hen de kans kun kunstzinnige talenten
te ontwikkelen. Het omvat alle kunstvormen : muziek, dans, theater, beeldende
kunst, architectuur, film, fotografie, literatuur, niet alleen de traditionele
maar ook de moderne vormen als popmuziek, gaming, creatieve nieuwe media, mode,
design…Kunsteducatie heeft niet enkel het verwerven van kennis van
kunstobjecten tot doel maar ook het bestuderen van wat deze objecten bij de
beschouwer teweegbrengen.
Media-educatie
Hieronder
verstaan we het kundig en kritisch leren omgaan met massamedia.
Cultuureducatie stelt kinderen in staat al hun talenten
en vaardigheden te ontwikkelen. Het mag geen geïsoleerde activiteit zijn. Het
dient door te sijpelen door heel het opvoedingsproject.
Creatieve vorming is een van de pijlers van
kennisoverdracht en niet een totaal andere pijler zoals veel ouders nog
denken.Onze huidige schoolcultuur is nog teveel gericht op literaire
geletterdheid en cognitieve vaardigheden. Kinderen die een andere taal hanteren
en zich beter uitdrukken in bijvoorbeeld dans, geluid en beeld komen te weinig
aan bod.
Socialisatie in kunst en cultuur leidt ook tot sociale
integratie.
3. ONDERZOEK ANNE BAMFORT
Anne Bamfort
onderzocht de impact van kunst- en
cultuureducatie op de ontwikkeling van kinderen en jongeren in het
onderwijs.
Hieruit blijkt dat de positieve invloed van cultuur- en
kunsteducatie op het welbevinden en de leerprestaties van leerlingen enkel kan worden
vastgesteld bij een
kwalitatief hoogstaand aanbod. En dus is het van fundamenteel belang
om aandacht te besteden aan de kwaliteit
van de aangeboden cultuur- en kunsteducatie.
Eén van de belangrijkste vaststellingen in het onderzoek
van Anne Bamfort is het ontbreken van een doorlopende
leerlijn voor cultuur- en kunsteducatie in het onderwijs.
Een andere belangrijke vaststelling van het onderzoek van
Anne Bamford was dat niet alle kinderen en jongeren
in Vlaanderen kunnen genieten van een
kwalitatief hoogstaande cultuur-en kunsteducatie.
4. BESLUIT
Kunst-cultuur-kunsteducatie-cultuureducatie-media-erfgoed-media-educatie-erfgoededucatie……..
…het is een hele boterham, veel samenhang, breed
perspectief, soms zo eenvoudig maar dan ook soms zo ingewikkeld.
Voor mij is duidelijk dat kunst en cultuur één geheel
vormen ! Zowel het beschouwen als het creëren is onontbeerlijk ! Erfgoed en
media maken deel uit van ons dagelijkse leven, van onze opvoeding…
Kunst-en cultuureducatie is vooral genieten……goed smaken,
smullen, minnen….eens je ervan proefde, heb je de smaak te pakken !
Als school, als leerkracht dien je je af te vragen :
“Wat wil ik mijn leerlingen meegeven ? Waarvan kan ik hen
laten proeven ?” We willen onze kinderen een bepaalde houding aanleren. Op school moet er naast het aanleren van
vaardigheden en kennis uiteraard ook aandacht zijn voor creativiteit en
innovatie ! Wij dienen de kinderen te
prikkelen, warm te maken….
cultuureducatie
= kunsteducatie + erfgoededucatie + media-educatie ...moeten in ons onderwijs een vaste plaats
innemen. Het is onze taak om kinderen een brede waaier aan te bieden en hen van
het brede spectrum, van alle muzische talen te laten proeven.
Dan moeten we er natuurlijk over waken dat we onszelf nascholen maar ook werk maken van
een degelijke visie en een leerlijn uitwerken voor onze school.
Als muzo-coach in wording wil ik hieraan
zeker werken in de toekomst. Op zoek naar collega’s die mee aan de slag willen,
een duwtje geven aan de collega’s die nog twijfelen en proberen door ons
enthousiasme de anderen die het helemaal niet zien zitten toch een beetje warm
te maken ! Een hele uitdaging maar zeker de moeite waard !
Peter Adriaenssens geeft dit mee :
Creativiteit is
respectvol zijn voor de taal die het dichtste aansluit bij je persoonlijkheid.
Wie creatief is, geniet van het maken en het tonen aan de anderen die zeggen
dat het goed gedaan is. Kunst en creatie is de beste manier om jonge mensen de
waarde te leren ontdekken van wat hen ligt en op die manier ook de waarde van
‘werken’. In het leren van waarden en normen kan een kind niet breed genoeg
worden geïnspireerd. Naast thuis en de school, moet het spectrum van plaatsen,
die je uitdagen tot een standpunt, zich uitbreiden. Te veel mensen zien
creativiteit als een heel apart stuk van de opvoeding. Als een luxe. En als
kinderen een uur creatieve vorming hebben in de klas, is dat volgens de meeste
ouders een uurtje vakantie. Alsof het denken dan wordt stilgelegd !
Bronnen
*cursus beeld muvo Marianne Ivens
*Cultuureducatie Wikipedia
*Gedeeld/Verbeeld Eindrapport commissie onderwijs
*Canon Cultuurcel
*leerplannen muvo
